بدترین کشورهای جهان
مفهوم “بدترین کشورهای جهان” موضوعی پیچیده و حساس است که به معیارهای مختلفی مانند شاخص توسعه انسانی (HDI)، ایمنی، پایداری سیاسی و شرایط اقتصادی بستگی دارد. شاخص توسعه انسانی که توسط برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) منتشر می‌شود، معیاری کلیدی برای ارزیابی سطح زندگی، آموزش و سلامت در کشورها است. علاوه بر این، ایمنی نیز عامل مهمی است که توسط منابعی مانند نقشه ریسک سفر شرکت International SOS ارزیابی می‌شود. این مقاله به بررسی کشورهایی می‌پردازد که در سال 2025 به دلیل HDI پایین یا شرایط ناامن، در رتبه‌های پایین قرار دارند. با این حال، این رتبه‌بندی‌ها تنها بخشی از واقعیت را نشان می‌دهند و نباید به‌عنوان قضاوت نهایی درباره این کشورها تلقی شوند.
بخش ۱: کشورهای با پایین‌ترین شاخص توسعه انسانی (HDI)
شاخص توسعه انسانی چیست؟
شاخص توسعه انسانی (HDI) معیاری است که توسط برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) برای ارزیابی پیشرفت کشورها در سه بعد اصلی توسعه انسانی طراحی شده است:
- زندگی طولانی و سالم: با امید به زندگی در بدو تولد اندازه‌گیری می‌شود.
- دسترسی به دانش: از طریق میانگین سال‌های تحصیل و سال‌های مورد انتظار تحصیل ارزیابی می‌شود.
- سطح زندگی مناسب: با درآمد ناخالص ملی (GNI) سرانه بر اساس برابری قدرت خرید (PPP) سنجیده می‌شود.
HDI از 0 تا 1 متغیر است، که در آن مقادیر بالاتر نشان‌دهنده توسعه انسانی بهتر است. کشورهایی با HDI زیر 0.550 در دسته “توسعه انسانی پایین” قرار می‌گیرند.
کشورهای با پایین‌ترین HDI
بر اساس داده‌های موجود از گزارش توسعه انسانی سال 2025، که داده‌های سال 2023 را ارائه می‌دهد، کشورهای زیر در پایین‌ترین رتبه‌های HDI قرار دارند:
| رتبه | کشور | HDI (2023) |
| 1 | سودان جنوبی | 0.385 |
| 2 | چاد | 0.394 |
| 3 | نیجر | 0.400 |
| 4 | جمهوری آفریقای مرکزی | 0.404 |
| 5 | بوروندی | 0.426 |
| 6 | مالی | 0.428 |
| 7 | موزامبیک | 0.446 |
| 8 | بورکینافاسو | 0.449 |
| 9 | یمن | 0.455 |
| 10 | گینه | 0.465 |
این کشورها، که عمدتاً در آفریقای زیرصحرا و برخی مناطق خاورمیانه واقع شده‌اند، با چالش‌های متعددی مانند فقر گسترده، درگیری‌های مسلحانه، کمبود زیرساخت‌های آموزشی و بهداشتی و بی‌ثباتی سیاسی مواجه هستند. برای مثال، سودان جنوبی با HDI 0.385، به دلیل جنگ داخلی طولانی‌مدت و اقتصاد ضعیف، در پایین‌ترین رتبه قرار دارد. به طور مشابه، نیجر با میانگین 2.1 سال تحصیل برای هر فرد و درآمد سرانه 1750 دلار (PPP)، با مشکلات عمیقی در دسترسی به آموزش و فرصت‌های اقتصادی روبرو است.
دلایل HDI پایین
دلایل اصلی HDI پایین در این کشورها شامل موارد زیر است:
- فقر اقتصادی: درآمد سرانه پایین، مانند 1750 دلار در نیجر در مقایسه با 90,080 دلار در سوئیس، فرصت‌های اقتصادی را محدود می‌کند.
- درگیری و ناامنی: جنگ‌های داخلی و شورش‌های تروریستی، مانند آنچه در سودان جنوبی و مالی دیده می‌شود، توسعه را مختل می‌کند.
- کمبود زیرساخت‌ها: دسترسی محدود به آموزش و مراقبت‌های بهداشتی، مانند میانگین 2.1 سال تحصیل در نیجر، مانع پیشرفت می‌شود.
- عوامل تاریخی: استعمار و بهره‌برداری از منابع در بسیاری از کشورهای آفریقایی، مانند چاد و بوروندی، اثرات طولانی‌مدتی بر توسعه داشته است.
بخش ۲: خطرناک‌ترین کشورها در سال 2025
معیارهای ایمنی
ایمنی کشورها اغلب بر اساس سطح خطر برای مسافران و ساکنان ارزیابی می‌شود. نقشه ریسک سفر شرکت International SOS کشورها را بر اساس عواملی مانند درگیری‌های مسلحانه، تروریسم، جرم و جنایت و بی‌ثباتی سیاسی به دسته‌های “کم خطر” تا “بسیار خطرناک” تقسیم می‌کند. در سال 2025، برخی کشورها به دلیل شرایط جنگی و ناامنی شدید، در دسته “بسیار خطرناک” قرار گرفته‌اند.
فهرست خطرناک‌ترین کشورها
بر اساس گزارش سال 2025، ده کشور زیر به‌عنوان خطرناک‌ترین کشورهای جهان شناخته شده‌اند:
| رتبه | کشور |
| 1 | افغانستان |
| 2 | جمهوری آفریقای مرکزی |
| 3 | عراق |
| 4 | لیبی |
| 5 | سومالی |
| 6 | سودان جنوبی |
| 7 | سودان |
| 8 | سوریه |
| 9 | اوکراین |
| 10 | یمن |
دلایل ناامنی
این کشورها به دلایل مختلفی خطرناک تلقی می‌شوند:
- افغانستان: از زمان تسلط طالبان در سال 2021، این کشور با بی‌ثباتی سیاسی و تهدیدات تروریستی مواجه است.
- سوریه و یمن: جنگ‌های داخلی طولانی‌مدت، همراه با دخالت‌های خارجی، این کشورها را به مکان‌هایی بسیار خطرناک تبدیل کرده است.
- اوکراین: تهاجم روسیه در سال 2022 باعث شده است که این کشور با درگیری‌های مداوم و تلفات سنگین مواجه شود.
- سودان و سودان جنوبی: درگیری‌های قومی و جنگ‌های داخلی، همراه با بحران‌های انسانی، این کشورها را در فهرست خطرناک‌ترین‌ها قرار داده است.
در حالی که تمرکز این مقاله بر چالش‌ها و مشکلات برخی از بدترین کشورهای جهان است، ضروری است که جنبه‌های مثبت و امیدبخش جهانی را نیز در نظر بگیریم. آگاهی از کشورهایی که در شاخص‌های امنیت و رفاه در صدر قرار دارند، می‌تواند دیدگاه جامع‌تری به ما بدهد و معیاری برای مقایسه ارائه کند. برای آشنایی با کشورهایی که بالاترین سطح امنیت را برای شهروندان و ساکنان خود فراهم کرده‌اند، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «امن‌ترین کشور جهان» را مطالعه کنید. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با ویژگی‌ها و دلایلی که یک کشور را به مکانی امن برای زندگی تبدیل می‌کند، بیشتر آشنا شوید.
بخش ۳: عوامل دیگر در تعیین “بدترین” کشورها
پایداری سیاسی
بی‌ثباتی سیاسی، فساد و نقض حقوق بشر می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهد. گزارش شاخص صلح جهانی (GPI) سال 2024 از Vision of Humanity نشان می‌دهد که کشورهایی مانند افغانستان، یمن و سوریه به دلیل درگیری‌های مداوم و نقض حقوق بشر، در پایین‌ترین رتبه‌های صلح قرار دارند. برای مثال، در سال 2024، 152,000 مرگ مرتبط با درگیری گزارش شده است که بالاترین رقم از سال 1999 است.
عملکرد اقتصادی
کشورهایی با اقتصاد ضعیف، مانند آن‌هایی که در فهرست فقیرترین کشورهای جهان در سال 2024 توسط Global Finance Magazine ذکر شده‌اند، اغلب با درآمد سرانه کمتر از 1500 دلار مواجه هستند. این امر منجر به فقر گسترده، بیکاری و کمبود فرصت‌های اقتصادی می‌شود. برای مثال، بوروندی و سودان جنوبی در این فهرست قرار دارند.
مسائل زیست‌محیطی
آلودگی، کمبود منابع آب و بلایای طبیعی نیز می‌توانند کیفیت زندگی را کاهش دهند. کشورهایی مانند هائیتی، که با زلزله‌های مکرر و مشکلات زیست‌محیطی مواجه است، در فهرست کشورهایی با شرایط زندگی دشوار قرار دارند.
نتیجه‌گیری
کشورهایی که در این مقاله به‌عنوان “بدترین کشورهای جهان” معرفی شده‌اند، با چالش‌های عمیقی مانند فقر، ناامنی، و کمبود زیرساخت‌ها مواجه هستند. با این حال، این رتبه‌بندی‌ها تنها بخشی از واقعیت را نشان می‌دهند و نباید به‌عنوان قضاوت نهایی درباره این کشورها تلقی شوند. بسیاری از این کشورها دارای فرهنگ‌های غنی و مردمانی مقاوم هستند که در شرایط دشوار به دنبال بهبود زندگی خود هستند. کمک‌های بین‌المللی، سرمایه‌گذاری در آموزش و زیرساخت‌ها، و تلاش برای صلح می‌تواند به بهبود شرایط در این کشورها کمک کند.
سوالات متداول
شاخص توسعه انسانی (HDI) چیست؟
شاخص توسعه انسانی معیاری است که توسط UNDP برای ارزیابی سلامت، آموزش و سطح زندگی در کشورها استفاده می‌شود. این شاخص از 0 تا 1 متغیر است و مقادیر پایین‌تر نشان‌دهنده توسعه انسانی کمتر است.
چگونه ایمنی کشورها اندازه‌گیری می‌شود؟
ایمنی کشورها توسط سازمان‌هایی مانند International SOS بر اساس عواملی مانند درگیری‌های مسلحانه، جرم و جنایت، و بی‌ثباتی سیاسی ارزیابی می‌شود.
چرا برخی کشورها هم HDI پایین دارند و هم خطرناک هستند؟
درگیری‌های مسلحانه و بی‌ثباتی سیاسی اغلب مانع توسعه انسانی می‌شوند، زیرا منابع به جای آموزش و بهداشت، صرف جنگ می‌شوند.
آیا کشورهایی وجود دارند که در حال بهبود هستند؟
بله، کشورهایی مانند هند و بنگلادش در سال‌های اخیر پیشرفت‌هایی در HDI نشان داده‌اند، به‌ویژه در زمینه آموزش و امید به زندگی.
چگونه افراد می‌توانند به بهبود وضعیت این کشورها کمک کنند؟
افراد می‌توانند از طریق حمایت از سازمان‌های بشردوستانه، کمک به پروژه‌های توسعه، و افزایش آگاهی درباره چالش‌های این کشورها به بهبود شرایط کمک کنند.
آیا این رتبه‌بندی‌ها دائمی هستند؟
خیر، این رتبه‌بندی‌ها بر اساس داده‌های سالانه تغییر می‌کنند. با بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی، کشورها می‌توانند جایگاه خود را بهبود بخشند.